Çin kendi subprime altyapı kredi krizini yarattı ve şimdi kendini kurtarmaya çalışıyor. Kurtarma çabaları, Pekin’in Çin’in çok pahalı ve iddialı Kuşak ve Yol Girişimi (CGI) çerçevesinde trilyon dolarlık bir küresel altyapı inşa etme hayaliyle başlar. KYG’nin gelişen dünyada etkisini artırma ikincil hedefi için verilen krediler ne geri dönüyor ne de verimli ekonomik sonuçlar veriyor. Çin’in ve gelişmekte olan ülkelerin artan borç sorunları, Batı’nın gelişmekte olan ekonomilere daha iyi bir alternatifle yaklaşması için bir fırsat sunuyor.
KYG kapsamında Çin, genellikle önemsiz tahvillerle finanse edilen, çoğunlukla ekonomik açıdan gereksiz, zayıf risk planlaması ve gizlilikle örtülen milyarlarca dolarlık altyapı kredileri yaptı. Borçlarını ödeyemeyen ve uzun bir yolsuzluk geçmişine sahip, nakit sıkıntısı çeken gelişmekte olan ülkeler özellikle savunmasız durumda.
Dünya Bankası ve diğer bazı kurumlardaki araştırmacıların yakın tarihli bir raporu, Çin’in bu bağlamda batmakta olan kredileri için 240 milyar dolarlık bir kurtarma paketini finanse ettiğini gösteriyor.
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, bu küresel mega projeler için ucuz Çin parası gibi görünen borç alan birçok ülke şimdi temerrüde düşme riskiyle karşı karşıya. Şeffaflık ve risk yönetiminin eksikliği ve yolsuzluğu önlemek için geçerli kontrollerin olmaması, proje başarısızlığının tohumlarının ekilmesinde etkili oldu.
Peki Çin neden bu batık projeler için kurtarma paketleri hazırlıyor? Uluslararası kurtarma risklidir. Ancak yeni raporun yazarlarından birinin açıkladığı gibi, “Pekin nihayet kendi bankalarını kurtarmaya çalışıyor.” Pekin’in vahşi yatırımları, şimdi düzeltmeye çalıştığı sorunlara neden oldu.
Yeniden finansman kredileri ayrıca hedef ülkeye daha fazla borç yükler. Uluslararası Para Fonu kurtarma paketleri genellikle ortalama olarak yaklaşık %2 faiz uygularken, Çin’dekiler genellikle yaklaşık %5 faiz alıyor, bu zaten ödeme yapmakta zorlanan ülkeler için önemli bir yük. Bu ikili borç, Güney Yarımküre genelinde Çin’e bağımlılığı artırıyor.
Bu ortamda olayların değişeceği tahmin edilebilirdi. Çin, kredilerini geri ödeyemeyeceğini bildiği ülkelere onlarca hatta yüz milyarlarca dolar borç verdi. Büyük altyapı projelerini karşılayamayan ülkeleri seçti ve onları iç politikada kar elde etmek için tasarlanmış büyük, borç yüklü projelere dahil etti. Bu, özellikle aşırı iddialı Kuşak ve Yol projeleri nedeniyle büyük ölçüde borç sıkıntısı çeken Pakistan, Ekvador, Umman, Mısır, Venezuela, Kenya ve Sri Lanka gibi kurtarma paketi ülkelerinde belirgindir.
Çin ayrıca, büyük yolsuzluk ve kleptokrasi sorunları olan ülkelerde büyük miktarda borç vermeyi teşvik etti. Pekin ve Çinli şirketler yolsuzluk, rüşvet, komisyon ve zimmete para geçirmekle suçlanıyor. Yolsuzluk iddiaları, Çinli yetkililerin yüksek profilli skandallarda merkezi roller oynadığı Malezya ve Kenya gibi birçok ülkede KYG’nin öne çıkan bir özelliği olmuştur.
Bu kredilerdeki 240 milyar dolarlık kaybı “toparlama” olarak adlandırmak asıl noktayı kaçırıyor. Merkezi olarak planlanmış bir ekonomi olarak Çin, bu yüksek faizli krediler için başka bir aktörü suçlayamaz. Bu Pekin’in kendi hatası.
Gerçekten de Çin, büyük KYG kredilerini geri ödeme aracı olarak bağımlı ülkelerdeki kritik hammaddelere erişim sağladı. Örneğin Gine’de Çin, ülkenin toplam GSYİH’sının %200’ü değerinde kredi sağlayarak boksit üretimini güvence altına aldı. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Çin, çok az gerçek altyapı inşa etmiş olmasına rağmen, ülkenin kritik kobalt ve bakır üretiminin çoğunu milyarlarca dolarlık altyapı kredilerine karşılık alıyor.
KYG’nin borç alan ülkeler için kalkınmaya katkısı vasattı. Her başarılı limanın, elektrik santralinin ve otoyolun maliyeti, çöken barajlar, boş havaalanları, hiçbir yere gitmeyen demiryolları ve felç edici borçlar oldu. Projeler, genellikle son derece iyimser olan gelir tahminlerini karşılayamadı. KYG tarafından örülmüş ve Çin’in zımnen teşvik ettiği bir şeffaflık eksikliği ve yaygın yolsuzluk ağı vardı.
Pekin’e bağımlılık – ve dolayısıyla Çin’in küresel politikasına jeopolitik destek – PWG’nin bir başka önemli itici gücüdür. KYG bütçesinden ve Çin’in benzer kalkınma fonlarından yararlanılması, tüm Afrika ve Latin Amerika’nın bağımsız Tayvan’a karşı tavır almasına neden oldu.
KYG, tasarımı gereği tehlikeli ve uygulamada kusurlu olsa da, gerçek ve acil bir ihtiyacı karşılar. Gelişmekte olan dünyanın acilen güvenilir, iyi inşa edilmiş ve modernize edilmiş bir altyapıya ihtiyacı var. Bu, birçok ülkenin neden zahmetli finansman koşullarını kabul etmeye istekli olduğunu açıklamaya yardımcı olur.
KYG’nin başarısızlıkları, Batı’ya Çin’e üretken, sağlam ve rekabetçi bir alternatif sunma fırsatı verdi. Çin, kendi pahasına yüksek risk alma stratejisinde başarısız oluyor. Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri, şeffaflık, koşulluluk ve sürdürülebilir borç, kalkınma altyapısının ve finansmanının temel direkleri olduğunda, sonuçların daha iyi olacağını ve vatandaşların kazanacağını kanıtlamalıdır.
Pekin’in hızlı nakit tekliflerine karşı koymak zor ama imkansız değil. ABD ve müttefikleri altyapı finansmanını artırırsa, Çin’in borçla beslenen gölgesinden çıkmaya hazır liderler ve vatandaşlardan oluşan anlayışlı bir izleyici kitlesi bulmaları muhtemeldir.
Kaynak: Çin, kötü bahislerini kurtardı ve Batı’ya jeopolitik bir açılım sağladı
Umarız ilginizi çekebilecek güzel bir içerik sunabilmişizdir.